Kasım 10, 2024
Bu bültenimizde 01.09.2023 tarihli 7445 Sayılı Kanun Hükümleri ile Tarımsal üretim sözleşmesinden doğan davalarda zorunlu arabuluculuk şartı inceleyeceğiz. Söz konusu yönetmelik 102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 4. maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar para olan alacak, tazminat, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında, dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olmasını irdelemektedir. Benzer dosyalarda bize fikir verip emsal karar niteliğinde olacaktır.
Sözleşme (tarım) üretim modeli, firmalar ve üreticiler arasında ürünün ekim- dikim zamanında veya çiftçinin belirli bir ekiliş alanı ve üretimi gerçekleştirme sorumluluğunu yüklenmesine karşın, firmaların da elde edilecek ürünü belirli şartlarda garantili olmasına dayalı üretim ve pazarlama şeklidir. Sözleşmeli tarım, yeni üretim tekniklerinin uygulama alanına hızlı bir şekilde aktarılmasının en önemli yolu olarak görülmektedir.
Türkiye’de sözleşmeli tarım, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde gelişmekle birlikte, diğer bölgelerimiz de de gelişmeye başlamıştır. Tarım ülkesi olan Türkiye’de söz konusu model büyük oranda Mısır, tütün, arpa, şeker pancarı gibi ürünlerde kullanılmaktadır. Sözleşmeli tarım modeli, uzun vadede planlı tarıma geçişin ilk basamaklarındandır.
Karar konusu arabuluculuk şartı 05.04.2023 tarih ve 32154 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan 7445 sayılı İcra İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 31,34,36,37,38,41. Maddeleri 01.09.2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Söz konusu karar;
Dava şartı olarak arabuluculuk
MADDE 4- (1) Tarımsal üretim sözleşmesinden doğan davalarda arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.
(2) Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorundadır. Bu zorunluluğa uyulmaması hâlinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilir. İhtarın gereği yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilir.
(3) Dava dilekçesi içeriğinden açıkça arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde derhal herhangi bir usulü işlem yapılmadan ve duruşma yapılmaksızın dosya üzerinden davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir.
Şeklindedir. Yürürlüğe girmiş olan bu değişiklikle birlikte 01.09.2023 tarihinden itibaren açılacak davalarda arabuluculuk zorunlu hale gelmiştir.
Tarımsal üretim sözleşmesinden doğan davalarda basit yargılama usulü uygulanacaktır.
Yönetmeliğin dördüncü maddesine göre, tarımsal üretim sözleşmesinden doğan davalarda arabulucuya başvurulmuş olmasının dava şartı olduğu belirlenmiştir. Davacının, arabuluculuk süreci sonunda anlaşmaya varılamama tutanağını dava dilekçesine ekleme zorunluluğu vardır. İş bu uyuşmazlıklarda adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonu başkanlıklarına bildirilen sözleşmeli üretim konusunda uzmanlık eğitimi almış arabulucular, olmaması dahilinde diğer arabulucular görevlendirilecektir. Tarımsal üretim sözleşmesi alanında arabuluculuk uzmanlık eğitimine ilişkin usul ve esaslar Arabuluculuk Daire Başkanlığınca belirlenecektir. Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirdiği tarihten gönderildiği tarihten itibaren iki hafta içerisinde sonuçlandırılacaktır. Zorunlu hallerde ise arabulucu tarafından bir hafta uzatılacaktır. Arabuluculuk şartı yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğ edilmeden, davanın usulden reddine karar verilebilecektir. Dava dilekçesinde açıkça arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması halinde davacıya son tutanağın mahkemeye sunulması gerektiğini bildirir aksi halde dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilecektir.
Stj. Av. Şenay Deveci
