Kasım 10, 2024
7440 SAYILI BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN
“Vergi Affı” olarak da bilinen “7440 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun” ile borç yapılandırma düzenlemesi 12.03.2023 tarihli ve 32130 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
31.12.2022 tarihi ve öncesine ait olan tüm vergi, prim, idari para cezası, öğrenim kredileri, trafik cezalarının yanı sıra daha önce yapılandırma kapsamına alınmayan adli para cezaları, üst kurul cezaları, sigara cezaları gibi cezalar da bu düzenleme kapsamında ilk taksiti 30.06.2023 tarihinde ve diğer taksitleri de bu ayı takip eden aylık dönemlerde ödenmek üzere toplam 48 taksit halinde yapılandırılabilecektir.
VERGİ AFFI BORÇ YAPILANDIRMA BAŞVURUSU İÇİN SON BAŞVURU TARİHİ VE BAŞVURU YERİ;
Bu düzenleme kapsamında borçlarını yapılandırmak isteyen mükelleflerin 31.05.2023 tarihine kadar Gelir İdaresi Başkanlığı’nın www.gib.gov.tr internet sitesinden veya e-Devlet üzerinden İnteraktif Vergi Dairesine giriş yaparak bağlı olunan vergi dairesine şahsen veya posta yoluyla başvurularını yapabilmeleri mümkündür. Birden fazla vergi dairesine borcu olan kişilerin her bir vergi dairesi için ayrı ayrı başvuru yapmaları gerekmektedir.
7440 Sayılı Kanun’da özetle;
- Vergi affı düzenlemesine ve bu konuda kesinleşmiş alacaklara, kesinleşmemiş veya dava safhasında alacaklar, inceleme ve tarhiyat aşamasındaki vergiler, matrah artırımına ve işletme kayıtlarının düzeltilmesi hakkında,
- Kurumlara istisna ve indirim tutarları üzerinden ek vergi getirilmesine,
- Depremler nedeniyle mücbir sebep ilan edilen yerlerdeki mükellefler için yapılan bazı düzenlemelere,
- Ar-Ge ve tasarım merkezi ile teknoloji geliştirme bölgeleri dışında, teşvik kapsamında çalışılabilecek süreye ilişkin Cumhurbaşkanına verilen %75’e kadar artırma yetkisinin %100’e çıkarılmasına,
- Şirket birleşme ve devirlerinin desteklenmesi amacıyla iştirak hissesi alımı nedeniyle yüklenilen finansman giderlerinin devir sonrası da indirimine imkân tanınmasına,
- Genç girişimcilerin kazançlarına sağlanan gelir vergisi istisnası tutarının artırılmasına,
- Boru hatları veya elektrik telleri ile taşman ve sürekli akış hâlinde olan malların ithaline ilişkin olarak ithalatın yapıldığı vergilendirme dönemine ait katma değer vergisi beyannamesinin verilme süresi sonuna kadar ödenen katma değer vergisinin, ithalatın yapıldığı dönemde indirim konusu yapılabilmesine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.
Bu Kanun hükümleri, Vergi Usul Kanunu kapsamına giren;
- 31/12/2022 ve öncesi dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları (gelir veya kurumlar vergisine mahsuben 2022 yılında ödenmesi gereken geçici vergi hariç),
- 2022 yılına ilişkin olarak 31/12/2022 ve öncesi dönemlerde tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları ve
- 31/12/2022 ve öncesi dönemlerde yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları hakkında uygulanır.
Kanun İle Birlikte Yeniden Yapılandırma Kapsamına Giren Alacaklar:
- Vergiler ve vergi cezaları,
- Gümrük vergileri ve buna ilişkin idari para cezaları,
- Sosyal güvenlik primi, emeklilik keseneği, işsizlik sigortası primi, isteğe bağlı sigorta primleri ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zamları,
- İdari para cezaları,
- Ecrimisil borçları,
- Taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payları,
- Belediyelerin idari para cezaları ile su, atık su, katı atık ücreti alacakları, büyükşehir belediyelerinin katı atık ücreti alacakları ile büyükşehir belediyelerine bağlı su ve kanalizasyon idarelerinin su ve atık su bedeli alacakları ile bu alacaklara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i alacaklar.
- Yukarıda sayılanlar dışında kalan ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında tahsil dairesine takip için intikal etmiş olan asli ve fer’i amme alacakları
KESİNLEŞMİŞ VERGİ ALACAKLARI YÖNÜNDEN;
1- Kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte 12.03.2023 tarihi dahil olmak üzere bu tarihten itibaren vadesi geldiği hâlde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan vergilerde;
- Bu vergilerin ödenmemiş kısmının tamamı ile bunlara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine 12.03.2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın bu Kanun’da belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi ve
- Ödenmemiş alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu Kanun’da belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartlarıyla
vergilere bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları ile aslı 12.03.2023 tarihinden önce ödenmiş olanlar dâhil olmak üzere asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları ve bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilir.
İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine tahakkuk etmiş olan vergiler için de bu hükümler uygulanır. Buna göre, Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ihtirazi kayıtla beyan edilmiş ancak ödenmemiş vergiler dava konusu yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın “kesinleşmiş alacak” kapsamında yapılandırılacaktır.
2- Kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte 12.03.2023 tarihi dahil olmak üzere vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş vergi cezaları ile iştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarında;
- Bu cezaların %50’si ve bu tutara gecikme zammı yerine 12.03.2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın bu Kanun’da belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi ve
- Ödenmemiş alacağın sadece gecikme zammından ibaret olması halinde Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu Kanun’da belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartlarıyla cezaların kalan %50’sinin ve bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
3- Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olup bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla yargı kararı ile kesinleştiği halde mükellefe ödemeye yönelik tebligatın yapılmadığı alacaklar için mükelleflerce bu Kanunda öngörülen süre ve şekilde başvuruda bulunulması koşuluyla bu alacaklar da Kanun’un 2. maddesi kapsamında yapılandırılır. Bu hüküm kapsamına giren alacaklar için ayrıca tebligat yapılmaz ve alacakların vade tarihi olarak bu Kanunun yayımı tarihi kabul edilir. Bu kapsamda yapılandırılan tutarların bu Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmemesi halinde de vade tarihinde değişiklik yapılmaz.
Kanuna göre özetle kesinleşmiş haldeki alacakların yeniden yapılandırılmasında ödenecek ve tahsilinden vazgeçilecek kamu alacakları aşağıdaki şekilde olacaktır;
a) Vergi / Gümrük vergileri asıllarının tamamı ÖDENECEK,
Vergi aslına bağlı olarak kesilen cezaların ya da idari para cezalarının tamamının TAHSİLİNDEN VAZGEÇİLECEK
b) Vergi aslına bağlı olmayan cezaların % 50’si ÖDENECEK,
Vergi aslına bağlı olmayan cezaların kalan % 50’si TAHSİLİNDEN VAZGEÇİLECEK
c) İştirak, yardım ve teşvik fiilleri nedeniyle kesilen vergi cezalarının % 50’si ÖDENECEK,
İştirak, yardım ve teşvik fiilleri nedeniyle kesilen vergi cezalarının kalan % 50’si TAHSİLİNDEN VAZGEÇİLECEK
d) Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş idari para cezalarının %30’u ve varsa gümrük vergileri aslının tamamı ÖDENECEK,
Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş idari para cezalarının kalan % 70’inin TAHSİLİNDEN VAZGEÇİLECEK
e) Gecikme faizi, gecikme zammı ve gecikme cezası yerine Yİ-ÜFE esas alınarak belirlenecek tutar ÖDENECEK,
Gecikme cezası, gecikme zammı, gecikme faizi gibi fer’i alacakların tamamının TAHSİLİNDEN VAZGEÇİLECEK
KESİNLEŞMİŞ VERGİ ALACAKLARININ YAPILANDIRILMASINDAN YARARLANMAK İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR;
Kesinleşmiş vergi alacaklarının yapılandırılması imkanından yararlanabilmek isteyen borçluların Kanun’un 2. maddesinde belirtilen şartların yanı sıra;
-dava açmamaları,
-açılmış davalardan vazgeçmeleri
-kanun yollarına başvurmamış olmaları şarttır.
KESİNLEŞMEMİŞ VEYA DAVA SAFHASINDA BULUNAN VERGİ ALACAKLARI YÖNÜNDEN;
Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar aşağıdaki şekilde sınıflandırılmıştır;
1- 12.03.2023 tarihi itibariyle ilk derece yargı merciinde dava açılmış veya dava açma süresi geçmemiş tarhiyatlar,
2- 12.03.2023 tarihi itibariyle istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da istinaf/itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan tarhiyatlar ve
3- 12.03.2023 tarihi itibariyle uzlaşma aşamasında bulunan ancak dava açma süresi geçmemiş tarhiyatlar.
12.03.2023 tarihi itibariyle ilk derece yargı merciinde dava açılmış veya dava açma süresi geçmemiş tarhiyatlar yönünden;
-Vergi/Gümrük vergilerinin asıllarının %50’si ödenecek. Kalan %50’lik kısmın tahsilinden vazgeçilecek.
-Vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek.
-Vergi aslına bağlı olmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezası gibi asla bağlı olmayan cezaların % 25’i ödenecek, %75’lik kısmın tahsilinden vazgeçilecek.
-Faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi tutarların tamamının tahsilinden vazgeçilecek ve bunların yerine vergi aslının ödenecek %50’lik kısmı üzerinden, aylık Yİ/ÜFE oranları ile hesaplanacak tutar tahsil edilecektir.
12.03.2023 tarihi itibariyle istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da istinaf/itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan tarhiyatlar yönünden;
12.03.2023 tarihi itibariyle;
– istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş
-istinaf/itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş
-karar düzeltme talep süresi geçmemiş ve
-karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan ikmalen, resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatlarında Kanun’un 3. maddesine göre ödenecek alacak asıllarının tespitinde, 12.03.2023 tarihi itibariyle tarhiyatın bulunduğu en son safhadaki tutar esas alınır.
Buna göre;
a) Vergi Mahkemesi Tarhiyatı TERKİN Etmişse;
-Alacağın Vergi/Gümrük vergilerinin asılları olması halinde ilk tarhiyata/tahakkuka esas verginin/gümrük vergisinin %10’luk kısmı ödenecek, kalan %90’lık kısmın tahsilinden vazgeçilecektir.
– Alacağın vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamları olduğu hallerde bunların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
– Alacağın vergi aslına bağlı olmayan usulsüzlük, özel usulsüzlük gibi cezalar olması halinde ise asla bağlı olmayan bu cezaların % 10’luk kısmı ödenecek, kalan %90’lık kısmın tahsilinden vazgeçilecektir.
– Alacağın faiz, gecikme faizi, gecikme zammı olduğu hallerde, faiz, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamının tahsilinden vazgeçilecek ve bunun yerine vergi aslının ödenecek %10’luk kısmı üzerinden, aylık Yİ/ÜFE oranları ile hesaplanacak tutar tahsil edilecektir.
b) Vergi Mahkemesi Tarhiyatı TASDİK Etmişse;
-Alacağın Vergi/Gümrük vergilerinin asılları olması halinde tasdik edilen kısmın tamamı, terkin edilen kısmın ise % 10’u ödenecektir.
– Alacağın vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamları olduğu hallerde bunların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
– Alacağın vergi aslına bağlı olmayan usulsüzlük, özel usulsüzlük gibi cezalar olması halinde ise asla bağlı olmayan bu cezaların tasdik edilen ceza tutarının % 50’si, terkin edilen ceza tutarının % 10’u ödenecek, kalan kısmın tahsilinden vazgeçilecektir.
– Alacağın faiz, gecikme faizi, gecikme zammı olduğu hallerde, faiz, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamının tahsilinden vazgeçilecek, bunların yerine, Yİ/ÜFE oranları ile hesaplanacak tutar tahsil edilecektir.
c) Yüksek Mahkeme (Danıştay/BİM) tarafından BOZMA KARARI verilmişse;
-Alacağın Vergi/Gümrük vergilerinin asılları olması halinde alacağın %50’lik kısmı ödenecek ve kalan kısmın tahsilinden vazgeçilecektir.
– Alacağın vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamları olduğu hallerde alacağın tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
– Alacağın vergi aslına bağlı olmayan usulsüzlük, özel usulsüzlük gibi cezalar olması halinde ise asla bağlı olmayan bu cezaların % 25’lik kısmı ödenecek ve kalan %75’lik kısmın tahsilinden vazgeçilecektir.
– Alacağın faiz, gecikme faizi, gecikme zammı olduğu hallerde, faiz, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamının tahsilinden vazgeçilecek, bunun yerine Yİ/ÜFE oranları ile hesaplanacak tutar tahsil edilecek.
d) Yüksek Mahkeme (Danıştay/BİM) tarafından kısmen ONAMA, kısmen BOZMA kararı verilmişse;
Danıştay veya BİM tarafından ilgili ceza konusunda kısmen onama ve kısmen bozma kararı verildiği hallerde onanan kısım için yukarıda belirtilen “tasdik kararı”, bozulan kısım için “bozma kararı” hükümleri geçerli olacaktır.
UZLAŞMA AŞAMASINDAKİ TARHİYATLAR YÖNÜNDEN;
Tarhiyat sonrası uzlaşma safhasındaki alacaklar 12.03.2023 tarihi itibarıyla;
-uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş,
-uzlaşma günü verilmemiş veya
-uzlaşma günü gelmemiş ya da
-uzlaşma sağlanamamış, ancak dava açma süresi geçmemiş alacaklar da Kanun’un 3. Maddesi olan “kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar” hükmünden yararlanır.
Bu alacaklar yönünden;
– Alacağın Vergi/Gümrük vergilerinin asılları olması halinde alacağın %50’lik kısmı ödenecek ve kalan kısmın tahsilinden vazgeçilecektir.
– Alacağın vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamları olduğu hallerde alacağın tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
– Alacağın vergi aslına bağlı olmayan usulsüzlük, özel usulsüzlük gibi cezalar olması halinde ise asla bağlı olmayan bu cezaların % 25’lik kısmı ödenecek ve kalan %75’lik kısmın tahsilinden vazgeçilecektir.
– Alacağın faiz, gecikme faizi, gecikme zammı olduğu hallerde, faiz, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamının tahsilinden vazgeçilecek, bunun yerine Yİ/ÜFE oranları ile hesaplanacak tutar tahsil edilecektir.
İNCELEME VE TARHİYAT SAFHASINDA BULUNAN VERGİLER YÖNÜNDEN;
Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış ve Kanunun yayım tarihi itibariyle tamamlanamamış vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerinin tamamlanması sonucunda tarh edilecek vergiler ile bunlara bağlı cezalar ve gecikme faizleri ile vergi aslına bağlı olmayan cezalar yönünden uygulama şu şekilde olacaktır;
– Alacağın Vergi/Gümrük vergilerinin asılları olması halinde alacağın %50’lik kısmı ödenecek ve kalan kısmın tahsilinden vazgeçilecektir.
– Alacağın vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamları olduğu hallerde alacağın tamamının tahsilinden vazgeçilecek ve iştirak nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezaları için vergi cezasının %25’i ödenecektir.
– Alacağın vergi aslına bağlı olmayan usulsüzlük, özel usulsüzlük gibi cezalar olması halinde ise asla bağlı olmayan bu cezaların % 25’lik kısmı ödenecek ve kalan %75’lik kısmın tahsilinden vazgeçilecektir.
– Alacağın faiz, gecikme faizi, gecikme zammı olduğu hallerde, gecikme faizleri yerine verginin vade tarihinden bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar aylık Yİ-ÜFE oranlarıyla hesaplanacak tutar ödenecektir.
MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI
Kanun’un 5. maddesinde düzenlenen hükümlere göre matrah ve vergi artırımı, 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yıllarına ilişkin olarak gelir ve kurumlar vergisi ile katma değer vergisi ve bazı gelir ve kurumlar vergisi stopajları için yapılabilecektir.
Mükelleflerin Kanun’un 5. maddesinde belirtilen şartlar dahilinde gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını artırarak belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde, kendileri hakkında artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka bir tarhiyat yapılmayacaktır. Buna göre;
Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı;
-2018 yılı için; Matrah Artırım Oranı %35 ve Asgari Artırım Tutarı 200.000-TL
-2019 yılı için; Matrah Artırım Oranı %30 ve Asgari Artırım Tutarı 215.000-TL
-2020 yılı için; Matrah Artırım Oranı %25 ve Asgari Artırım Tutarı 230.000-TL
-2021 yılı için; Matrah Artırım Oranı %20 ve Asgari Artırım Tutarı 260.000-TL,
-2022 yılı için; Matrah Artırım Oranı %25 ve Asgari Artırım Tutarı 500.000-TL, şeklinde olacaktır.
Kanun’a göre, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları 2022 yılına ait zararlarının tamamı 2023 yılından itibaren izleyen yıl karlarından mahsup edilmeyecek ve 2022 yılı için matrah artırımında bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu yıla ilişkin yıllık beyannamelerinde hesaplanan vergilerinden mahsup edilemeyen geçici vergiler kendilerine iade edilmeyecektir.
GELİR VERGİSİ MATRAH ARTIRIMI
-2018 yılı için; Matrah Artırım Oranı %35 ve (bilanço esasına göre defter tutan mükellefler ile serbest meslek erbabı için) Asgari Artırım Tutarı 94.000-TL
-2019 yılı için; Matrah Artırım Oranı %30 ve (bilanço esasına göre defter tutan mükellefler ile serbest meslek erbabı için) Asgari Artırım Tutarı 99.600-TL
-2020 yılı için; Matrah Artırım Oranı %25 ve (bilanço esasına göre defter tutan mükellefler ile serbest meslek erbabı için) Asgari Artırım Tutarı 105.800-TL
-2021 yılı için; Matrah Artırım Oranı %20 ve (bilanço esasına göre defter tutan mükellefler ile serbest meslek erbabı için) Asgari Artırım Tutarı 112.400-TL,
-2022 yılı için; Matrah Artırım Oranı %25 ve (bilanço esasına göre defter tutan mükellefler ile serbest meslek erbabı için) Asgari Artırım Tutarı 200.000-TL, şeklinde olacaktır.
Mükelleflerin Kanun’da belirtilen şartlar dahilinde gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını yukarıda belirtilen oranlarda artırarak belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde, kendileri hakkında artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka bir tarhiyat yapılmayacaktır.
KATMA DEĞER VERGİSİ MATRAH ARTIRIMI
Mükelleflerin, Kanun’da belirtilen şartlar dahilinde katma değer vergisini artırarak belirtilen süre ve şekilde ödemeleri hâlinde, kendileri adına söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.
Katma değer vergisi (KDV) artırım oranı şu şekilde olacaktır;
-2018 yılı için; %3 oranında
-2019 yılı için; %3 oranında
-2020 yılı için; %2,5 oranında
-2021 yılı için; %2 oranında
-2022 yılı için; %2 oranında.
GELİR (STOPAJ) VE KURUMLAR (STOPAJ) VERGİSİNDE ARTIRIM
Mükelleflerin Kanun’da belirtilen şartlar dahilinde gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisini artırarak belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde, kendileri adına söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak artırıma konu ödemeler nedeniyle gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.
ÜCRET STOPAJINDA VERGİ ARTIRIM ORANI;
-2018 yılı için; %6 oranında,
-2019 yılı için; %5 oranında,
-2020 yılı için; %4 oranında,
-2021 yılı için; %3 oranında,
-2022 yılı için; %2 oranında artırım yapılacaktır.
En Az Bir Döneme İlişkin Beyanname Verilmiş Olması Halinde Artırım;
Mükellef tarafından beyan edilen ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutar ortalaması alınmak suretiyle bir yıla iblağ edilerek, artırıma esas olmak üzere yıllık ücretler üzerinden gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunacak ve bu tutar üzerinden belirtilen oranlarda gelir vergisi hesaplanacaktır.
Hiç Beyanname Verilmemiş Olması Durumunda Artırım;
Vergi artırımında bulunulan yıl içinde yer alan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak vergi mükellefi tarafından hiç beyanname verilmemiş olması halinde her ay için hesaplanacak asgari gelir (stopaj) vergisine esas olmak üzere en az;
– Bu Kanunun yayımı tarihinden (12.03.2023) önce ilgili yılda verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama işçi sayısı kadar işçi,
– İlgili yılda aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması halinde, 12.03.2023 tarihine kadar verilmiş olmak şartıyla izleyen vergilendirme dönemlerinde verilen ilk aylık prim ve hizmet belgesindeki işçi sayısı kadar işçi,
– Bu Kanunun yayımı tarihine (12.03.2023) kadar aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması halinde en az iki işçi, çalıştırıldığı kabul edilmek ve ilgili yılın son vergilendirme döneminde geçerli olan asgari ücretin brüt tutarı esas alınarak hesaplanan gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden belirtilen oranlarda gelir vergisini ödemek suretiyle Kanundaki bu düzenlemeden yararlanılması mümkün olacaktır.
MATRAH ARTIRIMI HÜKÜMLERİNDEN YARARLANAMAYACAK MÜKELLEFLER;
1) 213 sayılı Kanunun 359. maddesinin (b) fıkrasında yer alan “defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler” ile aynı Kanunun 359. maddesinin (ç) fıkrasında yer alan fiilleri işleyenler
(Bu alt bent kapsamındaki fiillerin 2022 yılında veya bu maddenin kapsadığı dönemlerden herhangi birinde işlendiğinin tespit edilmesi halinde bu mükellefler diğer dönemler için de matrah ve vergi artırım hükümlerinden yararlanamazlar).
2) Terör suçundan hüküm giyenler,
3) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla haklarında terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisaki yahut bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle adli makamlar, genel kolluk kuvvetleri veya Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında vergi incelemesi yapılması, terörün finansmanı suçu veya aklama suçu kapsamında inceleme ve araştırma yapılması talep edilenler Kanun’un matrah artırımı hükümlerinden yararlanamayacaktır.
İŞLETME KAYITLARININ DÜZELTİLMESİ
Kanun’da şu konularda da düzenlemelere yer verilmiştir;
-İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar için;
-Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar,
-Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar.
Buna göre;
1) İşletmede Mevcut Olduğu Halde Kayıtlarda Yer Almayan Emtia, Makine, Teçhizat Ve Demirbaşlar;
– İşletmelerde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel ile 31/5/2023 tarihi dahil olmak üzere bu tarihe kadar bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebileceklerdir. Bildirime dahil edilen kıymetler için amortisman ayrılmayacaktır.
– Bilanço esasına göre defter tutan vergi mükellefleri aktiflerine kaydetmiş oldukları emtia için ayrı, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere özel karşılık hesabı açacaklardır. Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir. Makine, teçhizat ve demirbaşlar envantere kaydedilir ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman sayılacaktır. İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise söz konusu emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.
– Vergi mükellefleri tarafından beyan edilen makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak KDV tutarı hesaplanacak ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek beyanname verme süresi içinde ödenecektir. Makine, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen bu vergi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyecektir. Emtia üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre indirilecek, ancak iadeye konu edilmeyecektir.
– Bildirilen kıymetlerin satılması halinde satış bedeli, bu kıymetlerin deftere kaydedilen değerinden düşük olamayacaktır.
– Beyan edilen mallar özel tüketim vergisi konusuna giriyorsa, beyan eden ve alış belgelerini ibraz edemeyen mükelleflerin, malların beyan tarihindeki miktar ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan ÖTV’yi, beyanname verme süresi içinde ayrı bir beyanname ile beyan ederek aynı süre içinde ödemeleri gerekmektedir.
– İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar hakkında düzenlenen bu hükmün uygulanmasına ilişkin olarak geçmişe yönelik vergi cezası uygulanmayacaktır.
2) Kayıtlarda Yer Aldığı Halde İşletmede Bulunmayan Emtia, Makine, Teçhizat Ve Demirbaşlar;
Mükellefler, işletme kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde bulunmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını, 31/5/2023 tarihi de dahil olmak üzere bu tarihe kadar emtialar bakımından aynı nev’iden emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafi kâr oranını, makine, teçhizat ve demirbaşlar bakımından kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedellerini dikkate alarak fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirebilirler.
Bu hüküm kapsamında mükelleflerce ödenmesi gereken KDV, ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, diğerleri takip eden birinci ve ikinci ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenebilecek ve bu hükmün uygulanmasına ilişkin olarak geçmişe yönelik vergi cezası ve gecikme faizi uygulanmayacaktır.
3) Kayıtlarda Yer Aldığı Halde İşletmede Bulunmayan Kasa Mevcudu Ve Ortaklardan Alacaklar;
-Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2022 tarihi itibarıyla düzenleyecekleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 31/5/2023 tarihi de dahil olmak üzere bu tarihe kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilecekler.
– Mükelleflerce beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde ödenecektir.
– Bu kapsamında ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmeyecek; beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmeyecektir. Beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır.
YAPILANDIRMA İÇİN BAŞVURU VE ÖDEME ŞEKLİ
Bu Kanun’un hükümlerinden yararlanabilmek isteyen kişilerin;
-31/5/2023 tarihine kadar ilgili idareye başvuruda bulunmaları,
-Hazine ve Maliye Bakanlığına, Ticaret Bakanlığına, Sosyal Güvenlik Kurumuna, il özel idarelerine, belediyelere ve Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarına (YİKOB) bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ilk taksitini 30/6/2023 tarihi dahil olmak üzere bu tarihe kadar, diğer taksitlerini ise bu tarihi takip eden aylık dönemler halinde azami kırk sekiz eşit taksitte ödemeleri şarttır. Hesaplanan tutarların peşin olarak veya taksitler halinde ödenmesi mümkündür.
Hesaplanan tutarların taksitle ödenmek istenmesi halinde; borçluların başvuru sırasında 12, 18, 24, 36 veya 48 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri gerekmektedir.
Taksitle ödeme yapılacak olması halinde hesaplanan tutar;
1) 12 taksit için 1,09,
2) 18 taksit için 1,135,
3) 24 taksit için 1,18,
4) 36 taksit için 1,27,
5) 48 taksit için 1,36 katsayısı ile çarpılarak bulunan tutar tercih edilen taksit sayısına bölünmek suretiyle aylık dönemler halinde ödenecek taksit tutarı hesaplanacaktır.
Ayrıca önemli belirtilmelidir ki; tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması halinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecek ve ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi gereken tutarların süresinde ödenmesi ve kalan taksitlerin tamamının ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde yukarıda belirtilen katsayılar uygulanmayacaktır.
Stj. Av. Melisa ZALALTINTAŞ
16.03.2023
