İMAR BARIŞI DÜZENLEMESİ
Uzun süredir beklenen, imar barışı İmar Kanunu’ na eklenen Geçici Madde 16 ile yürürlüğe girmiştir. Akabinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 06.06.2018 tarihli 30443 R.G No’lu ” Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul Ve Esaslar” tebliği yürürlüğe konulmuştur. İmar barışı başvurusu hakkında ayrıntılı bilgiye bu tebliğden de ulaşılabilmektedir.
Tebliğ, Yapı Kayıt Belgesi başvurusuna, Yapı Kayıt Belgesi için ödenecek ücretin hesaplanması ve bu bedelin ödenmesine, Yapı Kayıt Belgesi alınan Hazine’ye ait taşınmazların ilgilisine satışının yapılmasına, Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmesi mümkün olmayan yapılar, Yapı Kayıt Belgesi’ nin tanzimi işlemlerinde yalan beyanda bulunanlar hakkında yapılacak hukuki ve cezai yollar hakkında ayrıntılı bir düzenleme ile yürürlüğe girmiştir.
Ülkemizde her ne kadar İmar Kanunu hükümlerine uyulması gerekliliği temennimiz olsa da kanuna aykırılık hat safhadadır. Bu sebeple de İmar Kanunu m.32 hükmü tatbikiyle imara aykırı yapılar yıkılmakta, ilgililer hakkında cezai hükümler uyarınca cezai müeyyideler tatbik edilmektedir.
Yargılamalar son dönemde iyice artmış, yargının da hızını yavaşlatacak hal almaya başlamıştır. Yine yıkım kararları yerine getirilmemekte bu da yıkımın devlet eliyle yapılması sebebiyle hazineye mali bir yük yaratmaktadır. Seçim öncesi alışkanlığımız olan Vergi ve İmar Affı 2018 yılında da gündeme gelmiş ve yasalaşmıştır.
Yukarıda anılı tebliğde bahsedilen Yapı Kayıt Belgesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kuruluşlara 31 Ekim 2018‘e kadar başvurulması, 31 Aralık 2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi ve gerekli şartların yerine getirilmesi halinde imar mevzuatına aykırı inşa edilen yapıların kayıt altına alınması için verilen bir belgedir. Ayrıca ödeme süresinin Bakanlar Kurulu kararı ile 1 yıla kadar uzatılabileceği düzenlemesi de mevcuttur. İmar barışında hükümlerinden yararlanabilmek için İmar Mevzuatına aykırı yapının 31.12.2017 tarihi öncesi yapılmış olması gerekmektedir.
Yapı kayıt belgesi almak amacıyla yapılacak başvuru, yapı maliklerinden herhangi birisi veya vekili tarafından ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına başvuru yapılarak gerçekleştirilebileceği gibi elektronik ortamda e-Devlet üzerinden de gerçekleştirilebilecektir. Başvuru formu incelendiğinde yapı hakkında bilgiler, yapının bulunduğu alan hakkında bilgiler, imar mevzuatına aykırı yapı hakkında resimler talep edilmektedir. Gerekli bilgi ve belgelerin toplanması safhasında konuda yetkin kimselerden destek alınması başvurunun usulüne uygun yapılması ve takibi açısından son derece önemlidir.
Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemeyecek alanlar:
1-18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde, 3194 sayılı Kanunun geçici 16 ncı maddesi uyarınca adı geçen Kanuna eklenmiş olan kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanda,
2-İstanbul tarihi yarımada içinde 3194 sayılı Kanunun geçici 16 ncı maddesi uyarınca adı geçen Kanuna eklenmiş olan kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda,
3-19/5/2014 tarihli ve 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş Tarihi Alanda,
4- Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlar üzerinde,
5- Kesinleşmiş planlar neticesinde sosyal donatı alanı olarak belirlenmiş ve Maliye Bakanlığınca aynı amaçla değerlendirilmek üzere ilgili kurumlara tahsis edilmiş Hazineye ait taşınmazlar üzerinde.
Yapı Kayıt Belgesi bedeli, imar mevzuatına aykırı yapının yer aldığı taşınmazın emlak vergi değeri ile binanın toplam yapı alanı dikkate alınarak hesaplanacak yapı maliyet bedelinin toplamı üzerinden imar mevzuatına aykırı kısmı dikkate alınarak, yapının konut veya ticaret olarak tek amaçlı kullanım veya karma kullanım durumu da gözetilerek ve karma kullanım uygulanan yapılarda konut ve ticari amaçlı olarak kullanılan alanların arsa payları ayrı ayrı hesaplanarak, konutlarda yüzde üç, ticari kullanımlarda yüzde beş katsayısı ile çarpılması suretiyle belirlenecektir. İmar mevzuatına aykırı yapının maliyetinin belirlenmesinde dikkate alacağımız birim yapı maliyet bedellerinin ne ve ne şekilde hesaplanacağı da yukarıda anılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tebliğinde açıkça belirtilmiştir.
Yapı ruhsatı veya yapı kullanma izni bulunmayan yapılardaki aykırılıklarda, Yapı Kayıt Belgesi bedelinin tamamı ödenmeden Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemez(Tebliğ, 2. Madde a fıkrası) Yapı Kayıt Belgesi için hesaplanacak bedel, Bakanlığın merkez muhasebe birimi hesabına yatırılacaktır.
Yapı malikleri, yapının ruhsatı ya da yapı kullanma izni bulunmayan yapılarda bulunan mevzuata aykırılıklarda yapının tümü için hesaplanan Yapı Kayıt Belgesi bedeline, sahibi olduğu bağımsız bölümünün kullanım durumuna göre eşit olarak katılacaklardır. Ancak yapı kayıt belgesi bedelinin tamamını ödeyen yapı maliki, diğer yapı maliklerinden kendi paylarına düşen miktarı talep edebilecektir.
Yapı kullanma izni bulunan mevcut olan yapılarda yer alan aykırılıklarda , mezuata aykırı işlem hangi bağımsız bölüm ya da bölümleri ilgilendiriyor ise ilgili bölüm ya da bağımsız bölümlerin yapı maliklerinin, sahip oldukları bağımsız bölümleri için ödenmesi gereken bedeli ödemeleri durumunda mevzuata aykırı olan bağımsız bölüm açıkça belirtilerek Yapı Kayıt Belgesi düzenlenecektir. Sahip olduğu bağımsız bölümde aykırılık mevcut olmasına rağmen bağımsız bölümüne düşen bedeli ödemeyen ve aykırılığı olan bağımsız bölümünü gösteren Yapı Kayıt Belgesi almayanlar aynı binada başka bir bağımsız bölüm için düzenlenen Yapı Kayıt Belgesinden faydalanamayacaktır.(Tebliğ, 2. Madde b fıkrası)
Yapı Kayıt Belgesini alan malik ya da malikler bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine verecektir. Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilecektir.( Tebliğ, 6. madde 2. Fıkra)
Ayrıca, Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği öngörülmüştür.( Tebliğ, 6. madde 3. Fıkra)
Yapı Kayıt Belgesi alındıktan sonra yapı ruhsatı olup, yapı kullanma izin belgesi olmayan veya yapı ruhsatı olmayan yapılarda, yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın kullanım maksadı değişiklikleri de dahil olmak üzere tapuda cins tashihi ve kat mülkiyeti tesisi yapılabilecektir. (Tebliğ, 6. madde 4. Fıkra) Cins tashihi için Yapı Kayıt Belgesi ve tebliğin 4. maddesinde açıkça sayılan belgeler ile birlikte ilgili tapu müdürlüğüne başvuru yapılması ve Yapı Kayıt Belgesi için ödenen meblağ kadar bir bedelin Bakanlık’ın merkez muhasebe birimi hesabına yatırılması şarttır.
İnşaat halindeki yapılarda 31 Aralık 2017 tarihi itibari ile bitmiş olan kısımlar için ilave inşaat alanı ihdas etmemek şartı ile Yapı Kayıt Belgesi verilebilir ve Yapı Kayıt Belgesi verilen kısımların eksik inşaat işleri tamamlanabilmektedir.(Tebliğ, 6. madde 6. Fıkra)Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarda ruhsat alınmaksızın yapılabilecek basit onarım ve tadilatlar yapılabilecektir.(Tebliğ, 6. madde 7. Fıkra)
Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarda işyeri açma ve çalışma ruhsatı yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın verilir.(Tebliğ, 6. madde 8. Fıkra)
Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların Hazineye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, bu taşınmazlardan özel kanunları kapsamında kalan ve bu özel kanunlara göre değerlendirilmesi gerekenler dışında kalanlar tebliğ uyarınca Bakanlığa tahsis edilmektedir. Tahsis işleminden sonrası, Yapı Kayıt Belgesi sahibi ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine bu taşınmazlar Bakanlıkça, rayiç bedel üzerinden doğrudan satılacaktır. Rayiç bedelin tespiti Bakanlıkça tespit edilecek veya ettirilecektir. Bu suretle yapılacak satışlarda satış bedeli, en az yüzde onu peşin ödenmek üzere beş yıla kadar taksitlendirilebilir. Taksit tutarlarına ödeme tarihine kadar kanunî faiz oranının yarısı uygulanır.(Tebliğ, 7. madde 1. Fıkra)
Belediyelerin özel mülkiyetinde olan taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olan yapılara Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Böyle bir durumda, Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine bedeli ilgili belediyesine ödenmek kaydıyla taşınmazlar rayiç bedel üzerinden belediyelerce doğrudan bunlara satılır.(Tebliğ, 7. madde 4. Fıkra)
Yapı Kayıt Belgesi, yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerlidir. Yapı Kayıt Belgesi düzenlenen yapıların yenilenmesi durumunda yürürlükte olan imar mevzuatı hükümleri uygulanır. Yapının depreme dayanıklılığı ve yapının fen ve sanat norm ve standartlarına aykırılığı hususu yapı malikinin sorumluluğundadır.(Tebliğ, 9. madde 4. Fıkra)
Yapı Kayıt Belgesi verilmesine ilişkin iş ve işlemler Bakanlık tarafından denetlenebilmektedir. Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmesi safhasında e-Devlet sistemi üzerinden veya kurum ve kuruluşlara yapılan müracaatta yalan ve yanlış beyanda bulunanlar hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun “Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan” başlıklı 206 ncı maddesi uyarınca suç duyurusunda bulunulur.(Tebliğ, 10. madde 2. Fıkra)
Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmesi safhasında yalan ve yanlış beyanda bulunulan husus Yapı Kayıt Belgesi bedelinin eksik olarak hesaplanması neticesini doğurmuş ise, eksik alınan bedel ilgilisinden alınır. Eksik alınan meblağın ilgilisince ödenmemesi halinde verilmiş olan Yapı Kayıt Belgesi iptal edilir ve daha önce yatırılmış olan bedel iade edilmez.(Tebliğ, 10. madde 3. Fıkra)
Bakanlık tarafından hazırlanan tebliğ son derece anlaşılır bir dille hazırlanmıştır. Ancak başvuru için bir takım işlemlerin usulüne uygun ve süresi içerisinde yapılması başvurunun sonuca ulaşması için son derece önemlidir.
Av. Ali ÖZDEMİR
UYARI: Bu sitede yer alan bilgiler, makaleler, kararlar ve sair paylaşımlar Avukatlık Kanunu, TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği ve TBB Meslek Kuralları ile ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınarak ve meslek itibarını zedeleyecek her türlü tavır ve davranıştan özenle kaçınılarak hazırlanmaktadır. Site içeriğindeki paylaşımların herhangi birinde reklam, tanıtım, pazarlama, iş sağlama amacı güdülmemektedir. Bu sebeple, bu bilgilerin profesyonel danışmanlık hizmeti yerine geçtiği kabul edilmemelidir. Site içeriğinde bulunan her türlü paylaşım Göçük Hukuk Bürosu ekibinin bilgi ve emeğinin ürünü olup, FSEK kapsamında eser niteliğindedir ve izinsiz kullanımı yasaktır.