Incoterms 2020 Uluslararası Ticarette Teslim Şekilleri

Incoterms, uluslararası ticarette teslimat şekilleri için kullanılan terimlerin Uluslararası Ticaret Odası (ICC) tarafından yayınlanmış olan kurallardır. “International Commercial Terms” (Uluslararası Ticari Terimler)’in kısaltması olan Incoterms, uluslararası ticarette malların teslim şekillerine ilişkin terimlerin anlamları standart hale getirerek, anlam karışıklıklarının ve bunlara bağlı uyuşmazlıkların önlenmesi amaçlanmıştır.

Uluslararası ticarette satıcı ve alıcının lojistikteki risklerden ve giderlerden sorumluluğu düzenleyen Incoterms kuralları ilk kez 1936 yılında yayınlanmıştır. Ticaret dünyasında yaşanan gelişmelere paralel olarak belirli aralıklarla değişiklikler yapılmış, son kez ise 2020 yılında güncellenmiştir.

Incoterms 2020 Teslim Şekilleri

Incoterms 2020 ile toplamda 11 adet teslim şekli öngörülmüştür. Aşağıda açıklanacak olan teslim şekillerinden bazıları tüm taşıma modelleri için uygulanabilirken bazıları ise sadece deniz ve ülke içi su yolu taşımacılığı için kullanılabilmektedir.

Tüm Taşıma Şekilleri İçin Kullanılan Incoterms 2020 Kuralları

1) EXW – Ex Works – İşyerinde Teslim

İşyerinde teslim (EXW), satıcının en az risk ve masrafa katlandığı teslim şeklidir. Bu teslim usulünde sorumluluk alıcının üzerindedir.

Satıcının tek görevi malları kendi sözleşmede belirlenen yerde (fabrikasında veya deposunda) ve yine sözleşmede belirlenen zamanda alıcı için hazır etmektir. Bunun dışında gümrükleme hatta taşıma aracına yükleme gibi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

Alıcı sözleşmede belirlenen yerden malı teslim aldıktan sonra gümrük belgelerinin düzenlenmesi, gümrük vergileri ve sair giderleri, malların nakliyesinin sağlanması gibi tüm risk ve masrafları üstlenmektedir.

2) FCA – Free Carrier – Taşıyıcıya Masrafsız Teslim

Taşıyıcıya masrafsız teslim (FCA) teslim şeklinde, satıcı ihracat gümrük işlemlerinden, vergi ve harçlarından sorumlu olup, ülke içinde belirlenen yerde alıcıya malları teslim eder.

Teslimat yeri kimi zaman satıcı/ihracatçının fabrikası olabileceği gibi, taşıyıcının deposu veya konteyner terminali de olabilir. Kendi fabrikasında teslim eden satıcı EXW’den farklı olarak nakliye aracına yüklemelidir. İhracatçının kendi fabrikası ya da deposu dışında bir yerde yapılması durumunda ise alıcı tarafından görevlendirilen nakliyeci malları satıcının aracından teslim alır.

Bu teslimden itibaren risk ve maliyetler alıcının sorumluluk alanında olacaktır.

Incoterms 2010’dan farklı olarak 2020 yılından itibaren uygulanacak düzenlemeye göre FCA teslim şeklinde artık konşimentolar yükleme sonrasında da basılabilmektedir.

3) CPT – Carriage Paid To – Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim

CPT teslim şeklinde satıcı; ihracat gümrük işlemlerini yapar, izinleri alır, ihracat vergi ve harçlarını öder. Ayrıca lojistik şirketiyle anlaşarak varış yerine kadar olan navlun bedelini ödemek yine satıcının sorumluluğundadır. Bununla beraber satıcı, yüklemeye ilişkin evrakları, yükleme tarihini ve muhtemel varış tarihini alıcıya bildirmelidir.

Alıcı ise ithalat gümrük işlemlerinden, vergi ve harçlarından sorumludur. Ayrıca taşıma esnasındaki malların bakım giderleri, sigortalanması vs. gibi navlun dışındaki tüm masraflardan sorumlu olacaktır.

4) CIP – Carriage and Insurance Paid To – Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim

CIP teslim şeklinde CPT’de olduğu gibi satıcı malları kendi organize ettiği nakliyeciye teslim etmekle ve varış yerine kadar olan navlun bedelini ödemekle yükümlüdür. Ayrıca yine CPT’deki gibi gerekli yükleme tarihi ve muhtemel teslimat tarihi gibi gerekli bildirimleri yapmalıdır. Ancak CPT’den önemli bir farkı şudur ki; CIP teslim şeklinde satıcı malları risklere karşı sigortalattırmakla mükelleftir.

Alıcı ise malın kararlaştırılan yere geldikten sonraki tüm  ordino, gümrük komisyonu, ardiye ve sair giderlerinden sorumlu olacaktır.

Önemle belirtmek gerekir ki, Incoterms 2020 ile Incoterms 2010’dan farklı olarak satıcı tarafından yapılacak sigortanın kapsamı ICC A veya muadili (tüm risk kapsamı) olarak değiştirilmiştir.

5) DAP – Delivered At Place – Belirlenen Yerde Teslim

DAP teslim şeklinde satıcı, malları alıcıya alının ülkesinde genellikle de alıcının kendi deposunda teslim etmektedir. Bu teslim şekline göre satıcı, satış sözleşmesindeki gibi malları hazırlar, ihracat gümrük prosedürlerini takip eder, navlun bedelini ödeyerek taşıma aracından tahliye etmeden belirlenen varış yerinde alıcının emrine hazır bulundurulur.

Alıcı ise ithalat prosedürlerini yürütmek ve gümrük işlemlerini yapmaktan sorumlu olup, gelen araçtan yükleri indirmek de alıcının sorumluluğundadır.

6) DPU – Delivered at Place Unloaded – Belirtilen Yerde Eşya Boşaltılmış Teslim

DPU teslim şeklinde satıcı malları belirlenen varış noktasına getirir ve taşıma aracından boşaltarak alıcıya teslim eder. Dolayısıyla satıcı hem malların belirlenen teslim noktasına getirilmesi hem de boşaltılması için tüm risk ve masrafları üstlenmektedir.

İhracat gümrük işlemlerinden doğal olarak satıcı sorumludur ancak malların tesliminden itibaren ithalat gümrük işlemleri ve harçları alıcının sorumluluk alanındadır.

Ayrıca belirtilmelidir ki,  DPU teslim şekli Incoterms 2010’da DAT Delivered at Terminal (Terminalde Teslim) olarak adlandırılıyordu. Ancak teslim yerinin terminal dışında başka bir yer olabileceğinden Incoterms 2020 ile “Belirtilen Yerde Eşya Boşaltılmış Teslim” şeklinde değiştirilmiştir.

7) DDP – Delivered Duty Paid – Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim

DDP teslim şeklinde, satıcı malları alıcının ülkesinde belirlenen teslimat noktasına getirilmesine kadar tüm masraflardan ve risklerden sorumludur. Buna ek olarak, diğer teslim şekillerinden farklı olarak ithalat gümrük işlemleri ve vergilerden de satıcı sorumludur.

Deniz ve Ülke İçi Su Yolu Taşımacılığında Kullanılan Incoterms 2020 Kuralları

1) FAS – Free Alongside Ship – Gemi Doğrultusunda Masrafsız Teslim

FAS teslim şeklinde, satıcı malları belirlenen yükleme limanında alıcıya teslim eder. Malların yükleme yapılacak geminin yanına (mavna veya rıhtıma) taşınması için yapılan ön taşıma masrafları ve ihracat gümrük işlemleri ve vergileri satıcının sorumluluğundadır.

Bununla beraber, gemiye yükleme, taşıma, boşaltma ve ithalat gibi diğer işlemler alıcının sorumluluğundadır.

2) FOB – Free on Board – Gemide Masrafsız Teslim

FOB teslim şeklinde, satıcı malları belirlenen limandaki yine belirlenen gemiye yükleyerek teslim etmiş olur. Dolayısıyla ihracat gümrük işlemleri de satıcının sorumluluğundadır. Malların gemiye yüklenmesiyle risk ve sorumluluk alıcıya geçecektir. Bundan sonraki ana taşıma, boşaltma, ihracat gümrük işlemleri alıcının sorumluluğundadır.

3) CFR – Cost and Freight – Masraflar ve Navlun Dahil Teslim

CFR teslim şeklinde satıcı yine ihracat işlemlerini yapar. Ayrıca malların varış limanına teslimi için ana taşma – navlun sözleşmesini de satıcı yapacaktır. Ana taşıma için sigorta yaptırma hususunda sorumluluk sözleşmeye göre belirlenir.

Alıcı ise, malların boşaltılmasından ve ithalat gümrük işlemlerinden sorumlu olmaktadır.

4) CIF – Cost, Insurance and Freight – Masraflar, Sigorta ve Navlun Dahil Teslim

CIF teslim şekline göre, satıcı tıpkı CFR teslim şeklindeki gibi ihracat yükleme taşımadan sorumludur. Ancak CFR’den farklı olarak sigortayı da yine satıcı yaptıracaktır. Boşaltma ve ithalat gümrük işlemleri ise yine CFR tesliminde olduğu gibi alıcıya aittir.

         Stj. Av. Abdullah Haşim ALAN

                                                                                                              Göçük Hukuk Bürosu     

                                                                                                              24.12.2021