İletişimin Tespiti, Dinlenmesi, Kaydedilmesi ve Değerlendirilmesi

İletişimin denetlenmesi, en az iki kişi arasında, biri şüpheli veya sanık olmak üzere, bir iletişim kanalı ile gerçekleştirilen haberleşmenin tespit edilmesi, dinlenmesi, kayda alınması veya sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi işlemidir

İletişimin denetlenmesine işlemine halk arasında teknik takip adı verilmektedir. İletişimin denetlenmesi adı verdiğimiz bu usulde uygulamada farklı şekillerde delil elde edilmekte ve bu işlemler kategorize edilmektedir.

• İletişimin tespiti
• İletişimin dinlenmesi ve kaydedilmesi

İletişimin Tespiti Nedir?

İletişimin tespiti, Yargıtay kararları uyarınca, belli bir telefon numarasından kimlerin ne zaman arandığı, konuşmanın ne kadar süreyle yapıldığı, elektronik posta yoluyla kimlerle iletişim kurulduğu hususlarının tespit edilmesidir. İletişimin tespiti, iletişimin içeriğine müdahale etmeden iletişim araçlarının diğer iletişim araçlarıyla kurduğu iletişime ilişkin arama, yer bilgisi ve kimlik bilgilerinin tespit edilmesine yönelik işlemlerden oluşmaktadır. İletişimin Tespiti geçmişe yöneliktir. Kişinin geçmişte özgür iradesiyle yapıp bitirdiği iletişimine dair harici bilgilerinin tespitidir.

İletişimin Tespiti Şartları Nelerdir?

İletişimin tespiti, telefonlar için HTS kayıtlarının elde edilmesi işlemidir. İnceleme konusu telefon ile arama kayıtlarının(kişi bilgileri) ve bu kayıtlar uyarınca geçmişte gerçekleşen aramaların ne kadar sürdüğünün tespitidir. E-posta(e-mail) incelemeleri yönünden ise iletişimin kimler arasında gerçekleştiğinin tespit işlemidir. İletişimin tespiti, işlemi geçmişe yönelik bir işlemdir.

İletişimin içeriğine müdahale edilmeksizin iletişime geçen kişi bilgileri ve arama süresi bilgilerinin tespit edilmesi işlemidir. İletişimin tespiti işlemi Ceza Muhakemesi Kanunu m.135 uyarınca sadece şüpheli/sanık hakkında verilebilmektedir.

İletişimin tespiti kararı her suça ilişkin verilebilmektedir. Herhangi bir sınırlama veyahut katalog suç ayrımı bulunmamaktadır. Savcılık/mahkeme gerekli görmesi halinde bu tedbire başvurabilir.

Bu tedbire başvuru için diğer tedbirlerde aranan “somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebepleri” bulunması ve “başka yoldan delil elde etme imkanının bulunmaması” şartları aranmamakta olup, maddi gerçeğe ulaşmak için gerekli ise başvurulabilecek bir tedbirdir.

İletişimin Tespiti Kararını Kim Verir?

Şüpheli ve sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişiminin tespiti, soruşturma aşamasında hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma aşamasında mahkeme kararına istinaden yapılır. Kararda, yüklenen suçun türü, hakkında tedbir uygulanacak kişinin kimliği, iletişim aracının türü, telefon numarası veya iletişim bağlantısını tespite imkân veren kodu ve tedbirin süresi belirtilir.

Cumhuriyet savcısı kararını yirmi dört saat içinde hâkimin onayına sunar ve hâkim, kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Sürenin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi hâlinde kayıtlar derhâl imha edilir

İletişimin Dinlenmesi ve Kaydedilmesi Nedir?

İletişimin dinlenmesi ve kayda alınması telli veya telsiz telefonla ya da internet üzerinden yapılan konuşmalardaki ses ve görüntülerin veya elektronik posta yoluyla yapılan iletişimin dinlenmesi ve kayda alınmasıdır. İletişimin dinlenmesi geleceğe yöneliktir. Halen ve gelecekte yapılacak görüşmelerin dinlenme ve kayda alınmasıdır.

İletişimin Dinlenmesi ve Kaydedilmesi Şartları Nelerdir?

Şüpheli/sanık hakkında bu tedbire başvurulabilmesi için suç işlendiğine ilişkin somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin bulunması ve başka suretle delil elde edilememesi gerekir.

Bu tedbire ancak Ceza Muhakemesi Kanunu m.135 uyarınca şüpheli/sanık hakkında verilebilmektedir. Hukuka aykırı olarak bu sıfatlara sahip olmayan kişilerin iletişiminin dinlenmesi ve kaydedilmemesi işlemi gerçekleşirse bu delil hukuka aykırı delil olarak nitelendirilecektir. İletişimin Dinlenmesi ve Kaydedilmesi her suç için başvurulabilecek tedbirlerden değildir. Ancak Ceza Muhakemesi m.135 hükmünde sayılan katalog suçlar için başvurulabilmektedir.

Bu suçlar,

1.  Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti  ile organ veya doku ticareti 
2.  Kasten öldürme 
3.  İşkence
4.  Cinsel saldırı 
5.  Çocukların cinsel istismarı
6.  Nitelikli hırsızlık ve yağma ile nitelikli dolandırıcılık 
7.  Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti 
8.  Parada sahtecilik 
9.  Suç işlemek amacıyla örgüt kurma
10. Fuhuş 
11.  İhaleye fesat karıştırma 
12.  Tefecilik 
13.  Rüşvet 
14.  Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama 
15.  Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak
16.  Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar 
17.  Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk suçları
18. Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah
    kaçakçılığı  suçları.
19.  Bankalar Kanununun 22 nci maddesinin (3) ve (4) numaralı fıkralarında tanımlanan zimmet suçu, 
20.  Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar.
21. 21. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar.

İletişimin Dinlenmesi ve Kaydedilmesi Tedbirinde Süre Sınırı Mevcut mudur?

Bu tedbir kararı en çok iki ay için verilebilir; bu süre, bir ay daha uzatılabilir. Ancak, örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili olarak gerekli görülmesi halinde, hâkim yukarıdaki sürelere ek olarak her defasında bir aydan fazla olmamak ve toplam üç ayı geçmemek üzere uzatılmasına karar verebilir.

Görüldüğü üzere tedbir azami 3 ay, örgütlü suçlarda ise 6 ay olarak uygulanabilmektedir.

İletişimin Dinlenmesi ve Kaydedilmesi Kararını Kim Verir?

Şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla yaptığı iletişimin dinlenmesi ve kaydedilmesi tedbiri, soruşturma aşamasında hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma aşamasında davaya bakan mahkemenin kararı ile uygulanır.

Savcılık, hakimlik veya mahkeme kararında; yüklenen suçun türü, hakkında tedbir uygulanacak kişinin kimliği, iletişim aracının türü, telefon numarası veya iletişim bağlantısını tespite imkân veren kodu ve tedbirin süresi belirtilir. Talepte bulunulurken hakkında bu madde uyarınca tedbir kararı verilecek hattın veya iletişim aracının sahibini ve biliniyorsa kullanıcısını gösterir belge veya rapor eklenir. Kararda tedbirin hangi süreyi kapsadığı belirtilmelidir, aksi takdirde karar hukuka aykırı hale gelecektir.

Cumhuriyet savcısının karar verdiği hallerde kararın 24 saat içinde hakim onayına sunulması gerekir. Onaya sunulan savcılık kararı hakkında en geç 24 saat içinde hakim tarafından karar verilir. Savcılık kararının onay süresinin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi hâlinde elde edilen kayıtlar derhâl imha edilir.

Tedbir Kararlarının İcrası

İletişimin tespiti,dinlenmesi ve kaydedilmesi kararı,  Cumhuriyet savcısı veya görevlendireceği adlî kolluk görevlisi, telekomünikasyon hizmeti veren kurum ve kuruluşların yetkililerinden iletişimin tespiti, dinlenmesi veya kayda alınması işlemlerinin yapılmasını ve bu amaçla cihazların yerleştirilmesini yazılı olarak istediğinde, bu istem derhâl yerine getirilir; yerine getirilmemesi hâlinde zor kullanılabilir. İşlemin başladığı ve bitirildiği tarih ve saat ile işlemi yapanın kimliği bir tutanakla saptanır.

Karar gereğince tutulan kayıtlar, Cumhuriyet Savcılığınca görevlendirilen kişiler tarafından çözülerek metin hâline getirilir. Yabancı dildeki kayıtlar, tercüman aracılığı ile Türkçe’ye çevrilir.

Kararın uygulanması sırasında şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi ya da aynı maddenin birinci fıkrasına göre hâkim onayının alınamaması halinde, bunun uygulanmasına Cumhuriyet savcısı tarafından derhâl son verilir. Bu durumda, yapılan tespit veya dinlemeye ilişkin kayıtlar Cumhuriyet savcısının denetimi altında en geç on gün içinde yok edilerek, durum bir tutanakla tespit edilir.

Tespit ve dinlemeye ilişkin kayıtların yok edilmesi halinde soruşturma evresinin bitiminden itibaren, en geç onbeş gün içinde, Cumhuriyet Başsavcılığı, tedbirin nedeni, kapsamı, süresi ve sonucu hakkında ilgilisine yazılı olarak bilgi verir.

Tesadüfen Elde Edilen Deliller

Telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi sırasında, yapılmakta olan soruşturma veya kovuşturmayla ilgisi olmayan ve ancak, katalog suçlardan birinin işlendiği şüphesini uyandırabilecek bir delil elde edilirse; bu delil muhafaza altına alınır ve durum Cumhuriyet Savcılığına derhâl bildirilir.

Av. Ali ÖZDEMİR

Göçük Hukuk Bürosu

14.05.2020

UYARI: Bu sitede yer alan bilgiler, makaleler, kararlar ve sair paylaşımlar Avukatlık Kanunu, TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği ve TBB Meslek Kuralları ile ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınarak ve meslek itibarını zedeleyecek her türlü tavır ve davranıştan özenle kaçınılarak hazırlanmaktadır. Site içeriğindeki paylaşımların herhangi birinde reklam, tanıtım, pazarlama, iş sağlama amacı güdülmemektedir. Bu sebeple, bu bilgilerin profesyonel danışmanlık hizmeti yerine geçtiği kabul edilmemelidir. Site içeriğinde bulunan her türlü paylaşım Göçük Hukuk Bürosu ekibinin bilgi ve emeğinin ürünü olup, FSEK kapsamında eser niteliğindedir ve izinsiz kullanımı yasaktır.