Covid-19 ve Konkordato

COVİD-19 VE KONKORDATO

Covid-19 tüm dünyayı ve ülkemizi kasıp kavururken bu süreçten en çok etkilenen alanın ekonomi olacağı ortadadır. Bu konuda tüm dünya liderleri gibi ülkemiz yöneticileri de salgının ekonomiye etkisinin ileride hissedileceğini dile getirmiştir.

Covid-19’ un finansal ekonomiye etkileri ülkelerin bu konuda aldıkları tedbirler ve Merkez Bankalarının hamleleri ile değişkenlik göstermektedir. Ancak siparişlerin durması, ödemelerin gecikmesi/gelmemesi, uluslararası ticaretin durma noktasına gelmesinin pek tabi reel ekonomiye olumsuz etkileri olacak ve bu etki yakın zamanda hissedilmeye başlayacaktır.

Ülkemizde ise etkisini yakın zamanda göstermeye başlayacağını ve ne yazık ki bu darbeyi kaldıramayan şirketlerin, özellikle de kobilerin ticari hayatının durma noktasına geleceğini düşünmekteyiz.

Bu nedenle önümüzdeki süreçte belki de en çok karşılaşacağımız hukuki müessese konkordato olacaktır. Gerçekten de konkordato ticari hayatın devamı yönünden başvurucuya birçok kolaylık sağlamaktadır. Alacaklılara karşı borçluyu korumakta ve uygulamada şemsiye olarak adlandırılan hukuki korumalarla başvurucunun nefes alarak ticari hayatına devam etmesini sağlamaktadır.

Konkordato Nedir?

Konkordato, bir gerçek ya da tüzel kişinin borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlunun, borçlarını vade almak ve/veya indirim yapılması suretiyle ödeyebilmesini veya kişinin iflasa tabi bir kişi olması halinde muhtemel bir iflâstan kurtulmak için başvurduğu hukuki müessesedir.

Kimler Konkordato Başvurusu Yapabilir?

Şirketler ve şahıslar adına konkordato başvurusu yapılabilmektedir. Uygulamada şirket ile birlikte şirket kredilerine kefil olan şirket yöneticileri hakkında da konkordato başvurusu yapılmaktadır.

Kişinin “borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan” şartını taşıması başvuru için yeterlidir. Ayrıca şirketlerin borca batık olma şartının zorunlu olmadığını da ayrıca hatırlatmak isteriz.

Konkordato Başvurusu Nasıl Yapılır?

Kişi konkordato talep dilekçesini mahkemeye sunarak başvuru yapabilir. Ancak dilekçe ve ekinde evraklar dikkate alındığında bu başvurunun son derece şekli usuller içerdiği dikkatten kaçmamalıdır. Bu nedenle konkordato başvurusu yapacak kişilerin bu alanda tecrübeli bir hukukçudan destek alması gerekmektedir.

Başvuru dilekçesine eklenecek evraklar:

• Borçlunun borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyeceğini, bu kapsamda alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacaklarını, ödemelerin yapılması için borçlunun mevcut mallarını satıp satmayacağını, borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve alacaklılara ödemelerini yapabilmesi için gerekli malî kaynağın sermaye artırımı veya kredi temini yoluyla yahut başka bir yöntem kullanılarak sağlanacağını gösteren konkordato ön projesi.
• Borçlunun malvarlığının durumunu gösterir belgeler; borçlu defter tutmaya mecbur kişilerden ise Türk Ticaret Kanununa göre hazırlanan son bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden hazırlanan ara bilançolar, ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin e–defter berat bilgileri, borçlunun malî durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler, maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ait olup defter değerlerini içeren listeler, tüm alacak ve borçları vadeleri ile birlikte gösteren liste ve belgeler.
• Alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren liste.
• Konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen miktar ile borçlunun iflâsı hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren tablo.
• Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından Türkiye Denetim Standartlarına göre yapılacak denetim kapsamında hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda makul güvence veren denetim raporu ile dayanakları.

İİK/286 uyarınca bu evrakların başvuru dilekçesine eklenmesi gerekmektedir. Ayrıca evrakların hazırlanması sürecinde Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Hakkında Yönetmelik incelenmelidir.

Konkordato Başvuru Masrafı Ne Kadardır?

Konkordato başvuru masrafı, başvurucunun şirket/şahıs olmasına göre değişiklik arz etmektedir. Atanacak komiser sayısı da bu rakama etki etmektedir. Ayrıca başvuru sahibinin alacaklı sayısı da masraf hesabında dikkate alınmaktadır. Bu nedenle genel bir rakam bildirilmesi doğru olmayacaktır.

Adalet Bakanlığı’ nın 13.06.2019 tarihli Konkordato Gider Avansı Tarifesi’ ni inceleyip, başvurucunun durumuna göre bir masraf çıkarımı yapılabilir.

Başvuru Sonucu Ne Olur?

Konkordato talebinizi ve İİK/286 maddede yer alan evrakları yasaya uygun olarak mahkemeye sunmanız ve bu durumun mahkemece tespiti halinde mahkeme derhal 3 aylık “Geçici Mühlet Kararı” verecektir. Geçici mühlet kesin mühlet sonuçlarını doğurmaktadır.

İİK/294 uyarınca; Mühlet içinde borçlu aleyhine kamu alacağı takipleri de dahil olmak üzere hiçbir takip yapılamaz ve evvelce başlamış takipler durur, ihtiyatî tedbir ve ihtiyatî haciz kararları uygulanmaz, bir takip muamelesi ile kesilebilen zamanaşımı ve hak düşüren müddetler işlemez.

Ayrıca, tasdik edilecek konkordato projesi aksine hüküm içermediği takdirde mühlet tarihinden itibaren rehinle temin edilmemiş her türlü alacağa faiz işlemesi durur.

Mühlet sırasında rehinle temin edilmiş alacaklar nedeniyle rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatılabilir veya başlamış olan takiplere devam edilebilir ancak bu takip nedeniyle muhafaza tedbirleri alınamaz ve rehinli malın satışı gerçekleştirilemez.

Mahkeme bunlarla sınırlı olmamak üzere geçici mühlet kararı ile birlikte başvurucunun malvarlığının muhafazası amacıyla  gerekli tedbirleri alabilmektedir.

Geçici mühlet kararı ile birlikte mahkeme konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığının yakından incelenmesi amacıyla bir geçici konkordato komiseri görevlendirmektedir. Duruma göre 3 komiser görevlendirilmesi de yapılmaktadır.

Geçici mühlet süresi, komiser ya da başvurucu talebi üzerine ileride 2 ay daha uzatılabilmektedir.

Konkordato Sürecinin Sözleşmelere Etkisi Nedir?

Sözleşmenin karşı tarafının konkordato projesinden etkilenip etkilenmediğine bakılmaksızın, borçlunun taraf olduğu ve işletmesinin faaliyetinin devamı için önem arz eden sözleşmelerde yer alıp da borçlunun konkordato talebinde bulunmasının sözleşmeye aykırılık teşkil edeceğine, haklı fesih sebebi sayılacağına yahut borcu muaccel hâle getireceğine ilişkin hükümler, borçlunun konkordato yoluna başvurması durumunda uygulanmaz. Sözleşmede bu yönde bir hüküm bulunmasa dahi sözleşme, borçlunun konkordatoya başvurduğu gerekçesiyle sona erdirilememektedir.

Borçlu, tarafı olduğu ve konkordatonun amacına ulaşmasını engelleyen sürekli borç ilişkilerini, komiserin uygun görüşü ve mahkemenin onayıyla herhangi bir zamanda sona erecek şekilde feshedebilmekte ve bu durumda ödenmesi gereken tazminat, konkordato projesine tabi olmaktadır.

Kesin Mühlet Nedir?

Mahkeme geçici mühlet içerisinde kesin mühlet hakkında bir karar vermek durumundadır. Kesin mühlet hakkında komiser görüşü ve alacaklı itirazları dikkate alınır.

Konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması hâlinde borçluya bir yıllık kesin mühlet verilir. Geçici komiserin değişmesini gerektiren durum olmadığı takdirde komiserin görevine devam etmesi kararı verilir.

Kesin mühlet sürecinde de başvurucunun koruması devam etmektedir. Kesin mühlet kararı ile birlikte sayısı yediyi geçmeyen bir alacaklılar kurulunun kurulmasına da karar verilmektedir. Kurulda yer alan alacaklılar tüm alacaklıları temsilen toplantılara katılır. Alınan kararlar tutanağa bağlanır.

Kesin mühlet süresi kural olarak 1 yıldır. Ancak güçlük arz eden durumlarda komiser sürenin 6 ay daha uzatılmasını talep edebilmektedir.

Konkordato Projesinin Kabulü İçin Gerekli Çoğunluk Nedir?

Konkordato projesinin hazırlanması, alacakların bildirilmesi ve tahkiki tamamlandıktan sonra komiser, yapacağı yeni bir ilânla alacaklıları, konkordato projesini müzakere etmek üzere toplanmaya davet etmektedir.

Konkordato projesi;

–      Kaydedilmiş olan alacaklıların ve alacakların yarısını veya

–      Kaydedilmiş olan alacaklıların dörtte birini ve alacakların üçte ikisini

aşan bir çoğunluk tarafından imza edilmiş ise kabul edilmiş sayılır.

Oylamada sadece konkordato projesinden etkilenen alacaklılar oy kullanabilir. 206 ncı maddenin birinci sırasında yazılı imtiyazlı alacakların alacaklıları ve borçlunun eşi ve çocuğu ile kendisinin ve evlilik bağı ortadan kalkmış olsa dahi eşinin anası, babası ve kardeşi alacak ve alacaklı çoğunluğunun hesabında dikkate alınmaz. Rehinle temin edilmiş olan alacaklar, teminatsız kaldıkları kısım için hesaba katılırlar.

Çekişmeli veya geciktirici koşula bağlı yahut belirli olmayan bir vadeye tabi alacakların hesaba katılıp katılmamasına ve ne oranda katılacağına mahkeme karar verir.

Toplantı tarihini takip eden yedi gün için iltihak yoluyla alacaklılar proje hakkında oy kullanabilmektedir.

Konkordatonun Tasdiki

Konkordatonun tasdikine mahkemece karar verilir. Tasdik için şu şartlar aranmaktadır:

• Adi konkordatoda teklif edilen tutarın, borçlunun iflâsı hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktardan fazla olacağının anlaşılması
• Teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması
• Konkordato projesinin öngörülen çoğunlukla kabul edilmiş bulunması
• 206 ncı maddenin birinci sırasındaki imtiyazlı alacaklıların alacaklarının tam olarak ödenmesinin ve mühlet içinde komiserin izniyle akdedilmiş borçların ifasının, alacaklı bundan açıkça vazgeçmedikçe yeterli teminata bağlanmış olması
• Konkordatonun tasdikinin gerektirdiği yargılama giderleri ile konkordatonun tasdiki durumunda alacaklılara ödenmesi kararlaştırılan para üzerinden alınması gereken harcın, tasdik kararından önce, borçlu tarafından mahkeme veznesine depo edilmiş olması

Şartlarının sağlanması halinde konkordatonun tasdikine karar verilir ve karar ilan edilir.

Rehinli Malların Muhafaza ve Satışı ile Finansal Kiralama Konusu Malların İadesinin Ertelenmesi

Konkordato tasdik kararının alan borçlunun, tasdik edilen konkordatoyu yerine getirmesi için elbette ki rehinli alacaklıları ile ve finansal kiralama şirketleriyle anlaşması gerekecektir. Aksi halde bu şirketler tarafından rehne konu malların muhafaza ve satışı ile finansal kiralamaya konu malların iadesi söz konusu olacaktır. Bu durumda tasdik edilen konkordatonun yerine getirebilmesi için başvurucunun bu alacaklılara karşı korunması gerekmektedir.

Borçlunun talebi üzerine, tasdik kararında rehinli malın muhafaza altına alınması ve satışı karardan itibaren bir yılı geçmemek üzere aşağıdaki şartlarla ertelenebilmektedir:

– Rehinle temin edilen alacak konkordato talebinden önce doğmuş olmalıdır.

– Rehinle temin edilen alacağın konkordato talep tarihine kadar ödenmemiş faizi bulunmamalıdır.

– Borçlu rehinli malın, işletmenin faaliyeti için zorunlu olduğunu ve paraya çevrilmesi durumunda ekonomik varlığının tehlikeye düşeceğini yaklaşık olarak ispat etmiş olmalıdır.

Yine borçlunun talebi üzerine, tasdik kararında finansal kiralama konusu malların iadesi, karardan itibaren bir yılı geçmemek üzere aşağıdaki şartlarla ertelenebilir:

– Borçlu finansal kiralama sözleşmesinin aynen ifasını 294 üncü maddenin yedinci fıkrası uyarınca üstlenmiş olmalıdır.

– Finansal kiralamadan doğan kira alacağı konkordato talebinden önce doğmuş olmalıdır.

– Ödenmemiş kira borcu, üç aylık tutarı aşmamalıdır.

– Bu erteleme nedeniyle finansal kiralama konusu malın değer kaybından kaynaklanabilecek zarar, teminat altına alınmış olmalıdır.

– Borçlu finansal kiralama konusu malın işletmenin faaliyeti için zorunlu olduğunu ve iade edilmesi durumunda ekonomik varlığının tehlikeye düşeceğini yaklaşık olarak ispat etmiş olmalıdır.

Yazılı şartlar incelendiğinde konkordato başvurusu yapmış olan bir şirketin/kişinin bu şartları sağlaması oldukça güçtür. Bu nedenle bu şartlarının biraz daha kolaylaştırılmasının tasdik edilen konkordatonun kadük kalmasını engellemesi yönünden elzem olduğunu düşünmekteyiz.

Konkordato Talebinin Reddi Halinde Ne Olur?

Konkordato tasdik edilmezse mahkeme konkordato talebinin reddine karar verir ve bu karar ilân edilerek ilgili yerlere bildirilir.

Borçlunun iflâsa tabi şahıslardan olması ve doğrudan doğruya iflâs sebeplerinden birinin mevcut olması hâlinde mahkeme, borçlunun iflâsına karar vermektedir. Özellikle bu süreçte şirketin borca batık olduğunun tespit edilmesi ve bir şekilde tasdik şartlarının oluşmaması halinde başvuru yapan tacir/şirket hakkında iflas kararı verilecektir.

Konkordatonun Kısmen/Tamamen Feshi

Herhangi bir alacaklı kendisine karşı konkordato projesi uyarınca ifada bulunulmaması halinde konkordato uyarınca kazanmış olduğu yeni hakları muhafaza etmekle birlikte konkordatoyu tasdik eden mahkemeye başvurarak kendisi hakkında konkordatoyu feshettirebilmektedir.

Her alacaklı, kötü niyetle sakatlanmış konkordatonun feshini tasdik kararını vermiş olan mahkemeden isteyebilmektedir.

Av. Ali ÖZDEMİR

Göçük Hukuk Bürosu

14.04.2020

UYARI: Bu sitede yer alan bilgiler, makaleler, kararlar ve sair paylaşımlar Avukatlık Kanunu, TBB Reklam Yasağı Yönetmeliği ve TBB Meslek Kuralları ile ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınarak ve meslek itibarını zedeleyecek her türlü tavır ve davranıştan özenle kaçınılarak hazırlanmaktadır. Site içeriğindeki paylaşımların herhangi birinde reklam, tanıtım, pazarlama, iş sağlama amacı güdülmemektedir. Bu sebeple, bu bilgilerin profesyonel danışmanlık hizmeti yerine geçtiği kabul edilmemelidir. Site içeriğinde bulunan her türlü paylaşım Göçük Hukuk Bürosu ekibinin bilgi ve emeğinin ürünü olup, FSEK kapsamında eser niteliğindedir ve izinsiz kullanımı yasaktır.