529 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği Kapsamında Gerçek Faydalanıcı Bildirimleri

529 SIRA NO’LU VUK GENEL TEBLİĞİ KAPSAMINDA GERÇEK FAYDALANICI BİLDİRİMLERİ

 Ulusal mevzuat hükümlerimiz ve ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca; vergi kaçakçılığı ile mücadele, suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanının önlenmesi vb. amacıyla gelirlerin/servetlerin arkasındaki gerçek isimlerin bilinmesi amacıyla “gerçek faydalanıcı” tespiti amacıyla çalışmalar yapılmaktadır.

Ülkemizin de üyesi bulunduğu Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı Vergi Amaçlarına Yönelik Şeffaflık ve Bilgi Değişimi Küresel Forumu (Küresel Forum), vergi kaçakçılığıyla mücadele amacına yönelik olarak çalışmalar yürütmektedir.

Bu amaçla, tüzel kişiler ve tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin gerçek faydalanıcı bilgisinin güncel, tam ve doğru bir şekilde tespit edilebilmesi için gerçek faydalanıcının belirlenmesine ve bildirilmesine ilişkin olarak bildirim zorunluluğu getirilmiş ve 529 sıra no’lu VUK Genel Tebliği ile bildirim yükümlülüğü bulunan mükelleflerin kapsamı, bildirimin şekli, bildirimde bulunulacak dönem, bildirim verme zamanı, bildirimin gönderilme usulü ile uygulamaya ilişkin diğer usul ve esasların belirlenmesi konuları açıklığa kavuşturulmuştur.

Gerçek Faydalanıcı Nedir?

529 sayılı VUK Genel Tebliği’ nin m.2/1-a hükmü uyarınca gerçek faydalanıcı; “tüzel kişi veya tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri nihai olarak kontrolünde bulunduran ya da bunlar üzerinde nihai nüfuz sahibi olan gerçek kişi veya kişiler” olarak tanımlanmıştır. Tanım uyarınca, gerçek faydalanıcının her durumda gerçek kişi olacağı ortadadır.

Tebliğin 5. Maddesi uyarınca, tüzel kişilerde gerçek faydalanıcılar şu şekilde sıralanmıştır:

• Tüzel kişiliğin yüzde yirmi beşi aşan hissesine sahip gerçek kişi ortakları,
• Tüzel kişiliğin yüzde yirmi beşi aşan hissesine sahip gerçek kişi ortağının gerçek faydalanıcı olmadığından şüphelenilmesi veya bu oranda hisseye sahip gerçek kişi ortak bulunmaması durumunda, tüzel kişiliği nihai olarak kontrolünde bulunduran gerçek kişi ya da kişiler,
• Yukarıda sayılanlar kapsamında gerçek faydalanıcının tespit edilemediği durumlarda, en üst düzey icra yetkisine sahip gerçek kişi ya da kişiler,

bildirime konu edilecektir.

 %25 pay sahibi gerçek kişinin gerçek faydalanıcı olmadığından şüphelenilmesi veya bu oranda gerçek kişi ortak bulunmaması durumunda gerek tebliğ gerekse de Tedbirler Yönetmeliği yeterli açıklama yapmamış ve bu konudaki tüm sorumluluğu bildirimi yapacak mükellefe yüklemiştir.

Burada her mükellef, somut olaya göre değerlendirme yapmalıdır. Gerçekten de bir şirkette %10 paya sahip kişi imtiyazlı hisseleri ile şirketi kontrol edebilir, aynı şirkette aile üyelerinin payları %25 altında kalsa da aile üyelerinin aile büyüğü kontrolünde olması vb. durumlarda gerçek faydalanıcı durumunun değişebileceği ya da listenin genişleyebileceği göz arzı edilmemelidir.

Tüzel kişiliği olmayan iş ortaklıkları gibi teşekküllerde; (adi ortaklıklar, fonlar vb.)

• Tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri nihai olarak kontrolünde bulunduran gerçek kişi ya da kişiler,
• Yukarıdaki durumda gerçek faydalanıcının tespit edilememesi halinde tüzel kişiliği olmayan teşekkül nezdinde en üst düzeyde icra yetkisine sahip gerçek kişi ya da kişiler,

üst düzey yönetici sıfatıyla gerçek faydalanıcı olarak kabul edilir ve bildirime konu edilir.

Trust[1] ve benzeri teşekküllerde; kurucular, mütevelli, yönetici, denetçi veya faydalanıcı sıfatını haiz olanlar ya da bu teşekküller üzerinde nüfuz sahibi olanlar gerçek faydalanıcı olarak kabul edilerek bildirime konu edilir.

Gerçek Faydalanıcı Bildirimi Yapma Zorunluluğu

529 sıra nolu VUK Genel Tebliği uyarınca gerçek faydalanıcı bilgisi bildirimini, bildirim verme süresinin başladığı 1/8/2021 tarihi itibarıyla faal olan (tasfiye işlemi devam edenler dâhil);

• Kurumlar vergisi mükellefleri,
• Kollektif şirketlerde şirketi temsile yetkili kimse veya ortak, eshamsız komandit şirketlerde komandite ortaklardan biri ve adi ortaklıklar adına en yüksek ortaklık payına sahip kişi, Türkiye’de yönetim merkezi olan veya Türkiye’de mukim yöneticisi olan yabancı ülkede kurulmuş trustve benzeri teşekküllerin yöneticileri, mütevellileri veya temsilcileri,

vermek zorundadırlar.

Talep Üzerine Gerçek Faydalanıcı Bildirim Zorunluluğu Bulunanlar

Tebliğin 4/2 hükmü uyarınca, aşağıda liste halinde sunulan kişi ve kurumlar ile bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimleri Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından talep edildiğinde müşterileri tarafından gerçekleştirilen işlemlerin gerçek faydalanıcı bilgisini Başkanlığa bildirmek zorundadır.

• Bankalar,
• Bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar,
• Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler,
• Finansman ve faktoring şirketleri,
• Sermaye piyasası aracı kurumları ve portföy yönetim şirketleri,
• Ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşları,
• Yatırım ortaklıkları,
• Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri ile sigorta ve reasürans brokerleri,
• Finansal kiralama şirketleri,
• Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar,
• Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasına ilişkin saklama hizmeti ile sınırlı olmak üzere Borsa İstanbul Anonim Şirketi,
• Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi ile kargo şirketleri,
• Varlık yönetim şirketleri,
• Kıymetli maden, taş veya mücevher alım satımı yapanlar ile bu işlemlere aracılık edenler,
• Cumhuriyet altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınlarını basma faaliyeti ile sınırlı olmak üzere Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü,
• Kıymetli madenler aracı kuruluşları,
• Ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler,
• İş makineleri dâhil her türlü deniz, hava ve kara nakil vasıtalarının alım satımı ile uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler,
• Tarihi eser, antika ve sanat eseri alım satımı ile uğraşanlar veya bunların müzayedeciliğini yapanlar,
• Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye Jokey Kulübü ve Spor Toto Teşkilat Başkanlığı dâhil talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler,
• Spor kulüpleri,
• Noterler,
• Savunma hakkı bakımından diğer kanun hükümlerine aykırı olmamak ve 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 35 inci maddesinin birinci fıkrası ile alternatif uyuşmazlık çözüm yolları kapsamında ifa edilen mesleki çalışmalar nedeniyle edinilen bilgiler hariç olmak üzere; taşınmaz alım satımı, sınırlı ayni hak kurulması ve kaldırılması, şirket, vakıf ve dernek kurulması, birleştirilmesi ile bunların idaresi, devredilmesi ve tasfiyesi işlerine ilişkin finansal işlemlerin gerçekleştirilmesi, banka, menkul kıymet ve her türlü hesaplar ile bu hesaplarda yer alan varlıkların idaresi işleriyle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar,
• Bir işverene bağlı olmaksızın çalışan serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirler,
• Finansal piyasalarda denetim yapmakla yetkili bağımsız denetim kuruluşları,
• Kripto varlık hizmet sağlayıcılar,
• Tasarruf finansman şirketleri.

Gerçek Faydalanıcı Bildirim Süreleri, Verilecek Bilgiler ve Diğer Yükümlülükler

Gerçek faydalanıcı bilgisi verme yükümlülüğü getirilen kurumlar vergisi mükellefleri dâhil bütün mükellefler ile diğer kişilerin, ilk bildirimlerini en geç 31/8/2021 günü sonuna kadar gerçek faydalanıcı bilgisini elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına bildirmeleri gerekmektedir.

Bildirim yapma yükümlülüğü getirilen kurumlar vergisi mükellefleri, düzenli bildirimlerini geçici vergi beyannameleri ve yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ekinde düzenli olarak bildirmek zorundadır.

Kurumlar vergisi mükellefleri dışında kalan diğer mükellefler ile diğer kişiler gerçek faydalanıcı bilgisini her yılın Ağustos ayı sonuna kadar Gelir İdaresi Başkanlığına bir form ile elektronik ortamda bildirmek zorundadır.

Yukarıda sayılan yükümlülerin yeni mükellefiyet tesis ettirmesi veya daha önce bildirime ekledikleri bilgilerde değişiklik olması halinde, yeni mükellefiyet tesisini veya bilgi değişikliğini, bunların gerçekleştiği tarihi takip eden bir ay içerisinde bildirmeleri gerekmektedir.

Bildirim yapma yükümlülüğü getirilen kurumlar vergisi mükellefleri ve Bildirim formu ile bildirim verme yükümlülüğü getirilenler söz konusu beyannameler/formlar aracılığıyla gerçek faydalanıcıların;

• Adı,
• Soyadı,
• Vatandaşlıkları,
• Kimlik Numaraları
• Adresleri,
• Varsa Telefon, Faks Ve Elektronik Posta Bilgileri
• Gerçek Faydalanıcılığın Sebebini

bildirirler.

Tebliğ kapsamında verilecek bildirimlerin elektronik ortamda (internet vergi dairesi) yapılması zorunludur. Bu şekle aykırı yapılan bildirimler geçersiz sayılacaktır.

Tebliğin 8. maddesi uyarınca, gerçek faydalanıcı bilgisi bildirimine konu edilen bilgilerin mükellefler tarafından, bildirimin verildiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren 5 yıl süreyle muhafaza edilmesi gerekmektedir.

Cezai Yaptırım

529 sıra nolu VUK Genel Tebliği uyarınca bildirilmesi gereken bilgileri; bildirmeyen, eksik veya yanıltıcı bir şekilde bildiren mükellefler, Vergi Usul Kanunu’nun Mükerrer 355. maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası ile cezalandırılabilecektir.

                                                                                                  Göçük Hukuk Bürosu

                                                                                                    Av. Ali ÖZDEMİR

                                                                                                          18.08.2021

[1] Bir malvarlığının belirli bir lehtar ya da lehtar grubunun yararlanması için, malvarlığının maliki olan sözleşme kurucusu tarafından, söz konusu malvarlığının yönetimi, kullanımı ya da sözleşmede belirtilen diğer tasarruflarda bulunulması amacıyla sözleşmeyi icra eden bir mütevellinin kontrolüne bırakılmasını hüküm altına alan hukuki ilişkiyi ifade etmektedir.