ÖDEMELERDE KRİPTO VARLIKLARIN KULLANILAMAYACAĞINA DAİR YÖNETMELİK (16.04.2021)
Merkez Bankası, 31.04.2021 tarihinde yürürlüğe girecek olan Yönetmelik ile birlikte ödemelerde Kripto varlıkların kullanılmasının önüne geçmiştir. Yönetmelikte, “Kripto varlıklar, ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılamaz” ifadeleri yer almıştır.
Ayrıca Merkez Bankası 16 Nisan 2021 tarihinde yaptığı açıklamada kripto varlıkların, “ödemelerde kullanılmasının engellenmesine” vurgu yaparken mevcut piyasa ödeme araçlarına güvensizlik oluşmasına engel olmak istendiğini belirtmiştir.
Bununla birlikte Türkiye Cumhuriyeti Devleti ilk defa hukuki anlamda kripto varlığı kabul etmiş ve kripto paranın kripto varlık olarak tanımlandığını örtülü olarak belirtmiştir.
Kripto Varlık Nedir?
Yönetmelikte Kripto Varlık; dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıklar olarak ifade edilmiştir.
Yönetmelik Genel Anlamda Neyi Yasaklıyor?
- Ödeme hizmetlerinin sunulmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıklar doğrudan veya dolaylı olarak kullanılamayacak,
- Ödeme ve elektronik para kuruluşları, kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık edemeyecektir.
Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Nelerdir?
Elektronik Para Kuruluşu, Ödeme Hizmetleri Ve Elektronik Para İhracı İle Ödeme Kuruluşları Ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik’te “Kanun kapsamında elektronik para ihraç etme yetkisi verilen tüzel kişi” olarak, Ödeme kuruluşu da “Ödeme hizmeti sağlamak ve gerçekleştirmek için Kanun kapsamında yetkilendirilmiş tüzel kişi” olarak tanımlanmıştır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın belirttiği Aktif Ödeme Kuruluşları şunlardır;
- Aypara Ödeme Kuruluşu A.Ş.,
- Ceo Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- Efix Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- Elekse Ödeme Kuruluşu A.Ş.,
- Faturakom Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- Faturamatik Elektronik Para ve Ödeme Kuruluşu A.Ş.,
- Föy Fatura Ödeme Kuruluşu A.Ş.,
- Global Ödeme Hizmetleri A.Ş,
- GönderAl Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- İstanbul Ödeme Kuruluşu A.Ş.,
- Klon Ödeme Kuruluşu A.Ş.,
- Moka Ödeme Kuruluşu A.Ş.,
- MoneyGram Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- N Kolay Ödeme Kuruluşu A.Ş.,
- Nestpay Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- Octet Express Ödeme Kuruluşu A.Ş,
- Ödeal Ödeme Kuruluşu A.Ş.,
- Paragram Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- Pay Fix Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- Paybull Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- Paynet Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- PayTR Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşu A.Ş.,
- Paytrek Ödeme Kuruluşu Hizmetleri A.Ş.,
- PayU Ödeme Kuruluşu A.Ş.,
- Pratik İşlem Ödeme Kuruluşu A.Ş.,
- Ria Turkey Ödeme Kuruluşu A.Ş.,
- Sender Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- Trend Ödeme Kuruluşu A.Ş.,
- Tronapay Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- UPT Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para A.Ş.,
- Vezne24 Tahsilat Sistemleri ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- Vizyon Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- Western Union Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın belirttiği Aktif Elektronik Para Kuruluşları şunlardır;
- Aköde Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- BELBİM Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- Birleşik Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para A.Ş,
- BPN Ödeme ve Elektronik Para Hizmetleri A.Ş.,
- CEMETE Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş,
- D Ödeme Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- ERPA Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para A.Ş.,
- Hızlıöde Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- Hızlıpara Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para A.Ş.,
- IQ Money Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para A.Ş.,
- İninal Ödeme ve Elektronik Para Hizmetleri A.Ş.,
- İyzi Ödeme ve Elektronik Para Hizmetleri A.Ş,
- Lydians Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş,
- Ozan Elektronik Para A.Ş.,
- Paladyum Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- Papara Elektronik Para A.Ş.,
- SiPay Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.,
- TT Ödeme ve Elektronik Para Hizmetleri A.Ş.,
- TURK Elektronik Para A.Ş,
- Turkcell Ödeme ve Elektronik Para Hizmetleri A.Ş.,
- Vodafone Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş,
- Wirecard Ödeme ve Elektronik Para Hizmetleri A.Ş.
Yönetmelikte belirtildiği üzere, yukarıda belirtilen kuruluşlardan Kripto Varlık Aktarımı yapılamayacaktır. Kripto varlık borsaları, Papara gibi platformlarla işbirliği yapamayacaktır. Genellikle global borsalarla işbirliği yapan Papara gibi aracı şirketler aracılığı ile borsa hesaplarına para aktarımı – borsa hesaplarından da papara hesaplarına para aktarımı yapılamayacaktır.
Böyle Bir Yönetmeliğin Çıkarılma Amacı Ne Olabilir?
Hiçbir devlet yetkilisinin açıklama yapmaması halinde bunun açık bir şekilde tespit edilmesi mümkün gözükmemektedir. Ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 01.04.2021 tarihli basın açıklamasına göz gezdirdiğimizde;
- Dünyada Mali İstihbarat Birimleri (FIU) suç gelirlerinin aklanmasıyla ve terörizmin finansmanıyla mücadele ettiği,
- Ülkemizde de bu görevi Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) tarafından yürütüldüğü,
- Kripto varlıkların anonim olması sebebiyle suç gelirlerinin aklanması ve terörizm finansmanı için kullanılmasının olağan olduğu,
- Bu kapsamda piyasada faaliyet gösteren aktörlerden (Borsa şirketlerinden) kullanıcı bilgilerinin istendiği hatırlanacaktır.
Yukarıda sayılan risklerle birlikte son dönemde kripto varlıkların ödemeler alanında kullanılması (Otomotiv sektörlerinin liderlerinden TESLA, Bitcoin ile araç satışına başlaması gibi) gündeme gelmiştir. Kripto varlıkların ödemelerde kullanılması, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 01.04.2021 tarihli Basın Açıklamasında yer alan riskler ile birlikte işlemin tarafları açısından telafisi mümkün olmayan mağduriyetler yaratacağından bahisle işbu Yönetmeliğin çıkarıldığı düşünülmektedir.
Kripto Varlık Borsalarından Bankalara Para Gönderimi veya Bankalardan Kripto Varlık Borsalarına Para Gönderimi Yasaklandı Mı?
Yönetmelikte Kripto Varlıkların aktarımı yapması yasaklanan kurumlar arasında bankalar yer almamıştır. Dolayısıyla Kripto Varlıklar Borsasında işlem yapmak ve Bankalardan Kripto Varlık aktarımı yapmak serbesttir.
Bu Yönetmeliğe Uymayanlara Uygulanacak İdari Yaptırım Nedir?
Yönetmelikte bununla ilgili uygulanacak cezai müeyyide yazmamaktadır. Bu kapsamda hukukçular tarafından düşünülen ve uygulanması mümkün görülen tek cezai müeyyide Kabahatler Kanunu’nun 32. Maddesinde yer alan Emre Aykırı Davranış sebebiyle uygulanabilecektir.
Madde 32; “Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası idarî para cezası verilir.”
Bu kapsamda yeniden değerleme oranı ile birlikte 100-TL olarak bildirilen idari para cezası 2021 yılı için 427-TL olarak belirlenmiştir.
Stj Av. Ece ATALAY & Av. Kerem KÜÇÜKKARA
16.04.2021